Fabrieksmanager

Door Jan Willem

Enige jaren geleden is in Duitsland het onder spellenliefhebbers inmiddels legendarische spel "Funkenslag" uitgekomen, dat in 2009 eindelijk in Nederland is uitgebracht onder de naam "Hoogspanning" door 999 games. In Duitsland heeft dit spel reeds geleid tot enkele spin-offs, waaronder "Funkenslag - Fabriksmanager". Omdat er eigenlijk geen enkel verband meer is tussen dit spel en het origineel heeft 999 Games de wat verwarrende verbintenis (wat mij betreft terecht) uit de titel van het spel gehaald en het zelfstandig op de markt gebracht als "Fabrieksmanager". Op zich niet erg, want Fabrieksmanager kan best op eigen benen staan.

5 rondes, 5 fasen
Het spel wordt gespeeld in 5 rondes, elke ronde bestaat uit 5 fases. Elke speler heeft een eigen fabriek voor zich in de vorm van een kartonnen bordje, die hij of zij zo efficiënt mogelijk moet inrichten met machines. Succes wordt bepaald door de mate van efficiëntie en aan het einde van elke ronde krijgt iedereen geld, om in de volgende ronde weer nieuwe machines te kopen. Wie aan het einde van het spel het meeste geld over heeft, wint het spel. Voordat het spel begint krijgt iedereen alvast 2 machines, 2 pallets, 7 "werkploegen" (houten mannetjes) en een startkapitaal van 18 "elektro" (de geldeenheid). Vervolgens worden er op een groot overzichtsbord allemaal machines klaargelegd die in het spel betrokken kunnen gaan worden.

Startspeler
In de eerste fase wordt de startspeler geveild. Er wordt geboden met werkploegen. Je machines bepalen hoeveel werkploegen je uiteindelijk nodig hebt in je fabriek, en het aantal dat je daarna overhoudt bepaald hoeveel acties je uiteindelijk mag doen (machines kopen of afbreken). Dus elk mannetje dat je inzet zorgt ervoor dat je minder acties kunt doen. Tijdens deze veilingfase zijn er ook aanschafkortingen te bedingen later in het spel. Over het algemeen geldt, als eerste aan de beurt betekent later de eerste keus hebben (en dus de beste machines), maar als laatste aan de beurt zijn levert vaak een grote aanschafkorting op en is dus ook voordelig.

De markt vormen en machines kopen
In de volgende fase worden op spelersvolgorde de machines van het grote overzichtsbord naar de markt geschoven waaruit deze ronde mag worden gekocht. Over het algemeen geldt, zoveel werkploegen je hebt, zoveel kaartjes mag je van het overzichtsbord naar de actieve markt verplaatsen. Er zijn zes verschillende soorten machines, die elk 5 eigenschappen hebben. Sommige produceren doosjes of pallets, welke nodig zijn voor het krijgen van elektro. Verder staat er op hoeveel energie de machine verbruikt en hoeveel mannetjes er nodig zijn. Dit kunnen ook negatieve getallen zijn. Als laatste staat de kostprijs in Elektro erop. Na het vormen van de markt mogen spelers machines kopen op basis van de spelersvolgorde, de gekochte kaartjes worden in de eigen fabriek gezet.

Afrekening en einde van het spel
Aan het einde van de ronde wordt gekeken waar je het minste van produceert, doosjes of pallets. Op basis van de laagste meter wordt er afgerekend en ontvang je elektro. Daarna wordt gekeken hoeveel energie je verbruikt, dit wordt vermenigvuldigd met de kosten van elektriciteit (begint op 0 en loopt per ronde op met 0, 1 of 2) en dit wordt van het totaal afgetrokken. De laatste ronde wordt de opbrengst die je op deze manier berekend verdubbeld. Wie aan het einde van het spel het meeste elektro heeft, wint het spel.

Conclusie
Ik vind het niet meevallen om hier een waardeoordeel aan te geven. Aan het einde van het spel houd ik er meestal geen goed gevoel aan over, en dat bepaalt toch over het algemeen of het spel weer opnieuw uit de kast komt. Het opzetten kost erg veel tijd, ook omdat je per spelersaantal precies moet uitzoeken wat wel en wat niet meedoet. Daarnaast geldt wat mij betreft, als je als eerste aan de beurt bent, ben je erg afhankelijk van welke machines de spelers na jou op de markt brengen. Als je als laatste aan de beurt bent ben je erg afhankelijk van wat de spelers voor jou op de markt overlaten. Je hebt hier best wel wat invloed op, maar het voelt een beetje alsof het spel met jou speelt op die manier. De meest logische keuze staart je uiteindelijk in het gezicht en je hebt niet het gevoel dat je hier veel invloed op hebt gehad. Misschien mis ik iets, maar het spel nodigt me niet uit om te gaan onderzoeken wat. Een spel voor de doorzetter, de veelspeler en de liefhebber, maar ik zou twee keer nadenken om deze aan te schaffen als familiespel.